चीनबाट नेपालमा अत्यधिक लसुन आयात, भारततर्फ तस्करी भइरहेको शङ्का


चालु आर्थिक वर्षको पहिलो छ महिनामा चीनबाट नेपालमा लसुनको आयात अत्यधिक बढेको छ। भन्सार विभागका तथ्याङ्क अनुसार, यस अवधिमा चीनबाट ६ अर्ब १८ करोड ३९ लाख २९ हजार रुपैयाँ बराबरको ४ करोड ६९ लाख ३९ हजार किलो लसुन नेपाल भित्रिएको छ, जुन पछिल्ला पाँच वर्षको तुलनामा सबैभन्दा बढी हो। यो वृद्धि व्यापारिक दृष्टिले शङ्कास्पद मानिएको छ, खासगरी व्यापारमा असामान्य वृद्धि भएको छ।

चीनबाट लसुनको आयात सामान्यतया वार्षिक ५० करोडदेखि १ अर्ब रुपैयाँ बीचमा हुने गरेको भएता पनि यस वर्षको वृद्धि निकै उच्च भएको छ। व्यावसायिक क्षेत्रका अनुसार, यसको प्रमुख कारण भनेको भारतमा लसुनको उत्पादनमा कमी आउनु र मूल्यमा वृद्धि हुनु हो। भारतमा लसुनको प्रतिकिलो मूल्य ४ सय भारतीय रुपैयाँ (नेपाली ६३९.८५ रुपैयाँ) पुगिसकेको छ, जसले गर्दा चीनमा लसुन सस्तो भएको फाइदा नेपाल र भारतका व्यापारीहरूले उठाएका छन्। चीनमा लसुनको मूल्य १५० देखि १६५ रुपैयाँ प्रतिकिलो रहेको छ, जबकि नेपालमा लसुन ल्याउने खर्च र ढुवानी सहित यो करिब १८० देखि १९० रुपैयाँ प्रतिकिलो पर्छ।

व्यवसायीहरूको भनाइ अनुसार, चीनबाट ल्याइएको लसुन नेपालमा कम मूल्यमा उपलब्ध भएपछि, यो अनौपचारिक रूपमा भारत तस्करी गर्न थालिएको छ। भारतमा तस्करी गरिएको लसुनले व्यापारीहरूलाई प्रति किलो लगभग ३ सय रुपैयाँसम्मको नाफा दिन्छ, जुन अत्यधिक आकर्षक बनाउँछ। यस कारणले गर्दा चीनबाट लसुनको आयात उच्च मात्रामा बढेको हो।

चालु आर्थिक वर्षको ६ महिनामा चीनबाट लसुन आयात गर्दा नेपाल सरकारले भन्सार महसुलबाट १ अर्ब ५९ करोड ६१ लाख रुपैयाँ राजस्व असुल गरेको छ, जुन गत वर्षको ५७ करोड ४० लाख रुपैयाँको तुलनामा धेरै बढि हो। यसले देखाउँछ कि चीनबाट लसुन आयात बढेको छ, जसले सरकारको राजस्वमा सकारात्मक असर पारेको छ।

तर, यो अत्यधिक लसुन आयात र भारत तस्करीको घटनाहरू नेपालको आयात-निर्यात नीतिमा पुनर्विचार गर्नुपर्ने आवश्यकता उत्पन्न गराएको छ। हालै भारतको मोतिहारी क्षेत्रमा करिब ७ सय मेट्रिक टन चिनियाँ लसुन बरामद गरिएको छ, र जोगबनी नजिकै भारतीय सीमा सुरक्षा बल (एसएसबी) ले १४८ र ३७५ किलो लसुन नियन्त्रणमा लिएको थियो। भन्सार विभागका सूचना अधिकारी मुक्तिप्रसाद श्रेष्ठका अनुसार, असोज महिनादेखि चीनबाट अस्वाभाविक रूपमा लसुन आयात भइरहेको देखिएको छ, र विभागले यस विषयमा सूक्ष्म अध्ययन गरिरहेको छ।

यो वृद्धि र तस्करीका घटनाहरूले नेपाल र भारतका व्यापार र सीमा व्यवस्थामा चुनौतीहरू ल्याएको छ। यस अवस्थाले नेपाल सरकारको भन्सार नीति र आयात-निर्यात व्यवस्थामा सुधारको आवश्यकता देखाएको छ, ताकि अवैध व्यापारलाई नियन्त्रण गर्न र तस्करीको प्रभावलाई कम गर्न सकियोस्।

प्रतिक्रिया




Top